Fibromiyalji Sendromu

Fibromiyalji hakkında bilinmesi gerekenler

Fibromiyalji sendromu (FMS) olarak da nitelendirilen fibromiyalji, kaslarda ve kemiklerde görülen kronik ağrı ile beraber uyku düzenini altüst eden ve bilişsel bozukluklara yol açan kronik bir yumuşak doku romatizmasıdır. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğünü söylemek mümkündür. Genellikle orta yaştan itibaren görülmekle birlikte yaşlandıkça bu sendromun ortaya çıkma riski de yaşlanmaya paralel olarak artmaktadır.

Belirtiler subjektiftir ve günümüz şartlarında henüz herhangi bir testle ölçüm yapmak mümkün değildir. Hastalığın bilinen net bir nedeni yoktur. Genellikle başka hastalıklarla karıştırılır ve bu sebeple tanı koyulması zaman alabilir.

Fibromiyalji sendromunu tetiklediği öne sürülen etmenleri şöyle sıralayabiliriz:

  • Enfeksiyonlar: Daha önceden geçirilmiş çeşitli enfeksiyon hastalıkları fibromiyaljiyi tetikleyebilir veya belirtileri kötüleştirebilir.
  • Genetik faktörler: Yapılan araştırmalar fiziksel özelliklerimizden kalıtsal hastalıklara kadar hayatımızda geniş bir yelpazeye etki eden genetik eğilimlerin, fibromiyalji sendromunun ortaya çıkışında da rol oynayabileceğini öne sürmüştür. Yapılan bu araştırmalarda sinir hücreleri arasındaki kimyasal ağrı sinyallerinin iletimine etki edebilen birkaç kalıtım biriminin var olduğu gözlemlenmiştir. Genellikle aynı ailede ortaya çıkan fibromiyaljinin genlerle aktarımı mümkündür.
  • Travma: Hem psikolojik hem de fiziksel travma yaşayan bireylerde fibromiyalji sendromu baş gösterebilir. Özellikle de yaşadığınız ağır bir travma sonucu ortaya çıkan stres bozukluğunun bu sendroma sebebiyet verebileceği ileri sürülmüştür.
  • Stres: Fibromiyaljinin ana parametrelerinden biri olan stres, günümüzde her geçen gün daha da artan ve insan sağlığına son derece olumsuz etkileri bulunan doğal bir reaksiyondur. Özellikle de uzun süreli etkilere yol açan stres kaynaklı hormonal bozuklukların, fibromiyaljiyi tetiklediği yine araştırmalarla ortaya koyulmuştur.
  • Kişilik yapısı: Hayatındaki stres faktörlerini yönetemeyen, mükemmeliyetçi ve olaylardan çabuk etkilenen kişilik yapısına sahip bireylerde görülür.

Fibromiyalji noktaları nelerdir?

Fibromiyalji sendromunda tetik noktalar ya da hassas noktalar olarak tanımlanan vücut alanları mevcuttur. Hafif baskı uygulandığında dahi ağrıya sebep olabilen bu noktalar, 18 farklı alanı kapsar. Bu tetik noktalarının neden olduğu ağrı, vücudun birçok bölgesini etkileyen tutarlı künt bir ağrı olarak tanımlanabilir. Eski yönteme göre bilinen 18 tetik noktasının en az 11’inde yaygın ağrı ve hassasiyet varsa kişiye fibromiyalji tanısı konurdu. Fakat zamanla bu tetik noktaları tanı için kriter olmaktan çıkmış, ağrıya neden olan noktalar fibromiyalji tanısı için tek başına yeterli görülmemeye başlamıştır. 2016 yılı itibarıyla fibromiyalji teşhis kriterlerinde yapılan revizyon ve güncellemeler sonucunda, belirtilen beş ağrı bölgesinin dördünde kas-iskelet ağrısına ilişkin şikâyeti olan kişilerde fibromiyalji teşhisi değerlendirilmeye alınmıştır. Eğer kişide üç ayı aşkın süredir devam eden yaygın bir ağrı varsa ve bu ağrının teşhis edilebilir bir tıbbi açıklaması bulunmuyorsa, fibromiyalji tanısı konulabilmektedir.

Fibromiyalji noktalarının bulunduğu bazı bölgeleri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Başın arkası
  • Omuz üstleri
  • Üst göğüs
  • Kalçalar
  • Dizler
  • Dirsekler

 

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir? Fibromiyalji Atakları Nasıl Olur?

Firomiyaljinin ana parametrelerinden bir diğeri de ağrıdır. Fibromiyalji ağrısı vücudun çeşitli bölgelerinde bulunan kaslarda ve yumuşak dokularda sürekli ve donuk bir şekilde hissedilir. Ağrının şiddeti ise sabit olmadığı için her gün daha şiddetli bir şekilde hissedilebilir. Fibromiyalji ağrısının sık yaşandığı bölgelerden biri de sırt ve omuz bölgeleridir.

Fibromiyaljinin en belirgin belirtisi olan ağrının haricinde, bu sendromu yaşayan bireylerde şu belirtiler görülebilir:

  • Yorgunluk
  • Uyku problemleri
  • Uzun süre uykuya rağmen dinlenmiş hissetmemek ve yataktan kalkmakta zorlanmak
  • Baş ağrısı
  • Depresif ruh hali
  • Kaygı
  • Odaklanmada veya dikkat vermede zorluk
  • Alt karın bölgesinde ağrı
  • Nefes almada zorlanma
  • Kulaklarda çınlama
  • Egzersize karşı dirençsizlik ve çabuk yorulma

 

Fibromiyalji için risk faktörleri nelerdir?

Fibromiyalji kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Hastaların %80 ila 90’ı kadınlardan oluşur. Ailesinde fibromiyalji rahatsızlığı olan bireylerde hastalığın görülme sıklığı fazladır. Fibromiyalji bir artrit şekli olmasa da, lupus veya romatoid artrit gibi romatizmal bir hastalığa sahip olmak da hastalığa yakalanma riskini artırabilir.

 

Fibromiyalji nasıl tedavi edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Şimdilik kesin bir tedavisi bulunmayan fibromiyalji sendromunda tedavi süreci fibromiyalji ataklarını kontrol altına alabilmektir. Belirtileri minimuma indirmeyi ve buna karşılık yaşam kalitesini yükseltmeyi hedefler. Özellikle stres, ağrı yönetimi, egzersiz, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi ve hayat tarzındaki çeşitli değişiklikler bu sürecin en büyük yardımcıları olarak ön plana çıkmaktadır

Fibromiyalji tedavisinde fizik tedavi, tamamlayıcı tıp yöntemleri ve rahatlama teknikleri etkili sonuçlar verebilir. Tedavide;

Fizik tedavi

Ağrı terapisi

Masaj terapisi

Düzenli egzersiz

Akupunktur

Dengeli ve sağlıklı bir diyet

Meditasyon

Yoga

Geceleri yeterince uyumak da atakları kontrol altına almada etkili olabilmektedir.

 

Fibromiyalji egzersizleri nelerdir? 

Fibromiyalji belirtileri ve atakların kontrolünde egzersiz yapmak büyük öneme sahiptir. Özellikle postür kaslarının ve atakların en çok etkilediği bölgelerdeki kasların enduranslarının, yüklenme kapasitelerinin arttırılması tedavinin ayrılmaz bir parçasıdır. Yapılan çalışmalar düzenli egzersiz yapan fibromiyalji hastalarında ağrı ve yorgunlukta hafifleme ve uyku problemlerinde düzelme olduğunu göstermektedir. Fakat yoğun egzersizler fibromiyalji belirtilerini daha kötü hale getirebilir. Bu nedenle fibromiyalji hastaları dikkatli olmalı, fizyoterapist eşliğinde klinik tablolarına uygun bir program ile egzersiz yapmaya özen göstermelilerdir. Günlük aktivite olarak yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi hafif aktiviteler yapabilirler. Zaman içinde kişinin enduransı ve kasların yüklenme kapasiteleri arttıkça  daha uzun sürelerle aktiviteler planlanabilir ve daha farklı egzersizlere geçilebilir. Aerobik, germe ve güçlendirme egzersizleri fizyoterapist eşliğinde kısa sürelerle başlanıp yavaş yavaş artırılabilir.

 

Fibromiyaljiden korunma yolları nelerdir? 

Konservatif tedavi dediğimiz koruyucu tedavi (hastalığa yakalanmamak), kesin bir tedavisi bulunmayan fibromiyalji için en etkili tedavi yöntemi diyebiliriz. Risk faktörü olan kişilerin fibromiyaljinin negatif etkilerinden korunmaları için;

  • Düzenli egzersiz yapmak
  • Düzenli ve yeterince uyumak
  • Düzenli olarak fizik tedavi, kaplıca tedavisi, masaj gibi uygulamalardan yararlanmak
  • Çay, kahve gibi uyku düzenini bozabilecek içeceklerden kaçınmak
  • Stresli durum ve ortamlardan uzak durmak
  • Sağlıklı beslenmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapmaları oldukça etkilidir.
Leave a reply